Τμήμα Γεωλογίας

Υδρολογία με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και Δεδομένων Τηλεπισκόπησης

Σχολή  ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Τμήμα  ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ
Επίπεδο σπουδών  ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ
Κατηγορία μαθήματος  Υποχρεωτικό Επιλογής
Διδάσκων  Κ.Νικολακόπουλος Καθηγητής, Ε. Σιμώνη, ΕΔΙΠ
Κωδικός μαθήματος  GEO_403E
Εξάμηνο σπουδών  7ο
Τίτλος μαθήματος  Υδρολογία με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και Δεδομένων Τηλεπισκόπησης
Αυτοτελείς διδακτικές δραστηριότητες  Θεωρία, Εργαστηριακές ασκήσεις
Εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας  2 ώρες θεωρία, 1 ώρα Εργαστήριο
Πιστωτικές μονάδες  3
Τύπος μαθήματος  Επιστημονικής Περιοχής
Προαπαιτούμενα μαθήματα  Χρήση γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών και τηλεπισκόπησης στην εφαρμοσμένη γεωλογία (επιλογής ε εξαμήνου)
Γλώσσα διδασκαλίας & εξετάσεων  Ελληνική
Το μάθημα προσφέρεται σε φοιτητές Erasmus

ΝΑΙ (στην Αγγλική)

Ηλεκτρονική σελίδα μαθήματος (url)  https://eclass.upatras.gr/courses/GEO306/
Μαθησιακά αποτελέσματα

Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση  των φοιτητών με τις βασικές έννοιες της Υδρολογίας αλλά και την εξοικείωση με τη χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και δεδομένων Τηλεπισκόπησης για την εκπόνηση ολοκληρωμένων υδρολογικών μελετών. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα μπορεί:

  1. Να αντιλαμβάνεται τις έννοιες του υδρολογικού κύκλου και του υδρολογικού ισοζυγίου.
  2. Να αντιλαμβάνεται τις έννοιες της χωρικής ανάλυσης και να χρησιμοποιεί με ευχέρεια εργαλεία χωρικής παρεμβολής
  3. Να μελετά, να διαχειρίζεται και να αναλύει στατιστικά υδρολογικά δεδομένα από σταθμούς ή βάσεις δεδομένων.
  4. Να επεξεργάζεται ψηφιακά μοντέλα αναγλύφου για την εξαγωγή υδρολογικών στοιχείων σε περιβάλλον ΓΣΠ.
  5. Να επεξεργάζεται θερμικά και πολυφασματικά δεδομένα τηλεπισκόπησης για τον υπολογισμό της εξατμισοδιαπνοής.

Επιπλέον, στο τέλος του εξαμήνου ο φοιτητής θα έχει περαιτέρω αναπτύξει τις ακόλουθες δεξιότητες:

  1. Υπολογίζει αναλογικά αλλά και ψηφιακά σε περιβάλλον ΓΣΠ τις βασικές παραμέτρους του υδρολογικού ισοζυγίου.
  2. Υπολογίζει αναλογικά αλλά και ψηφιακά σε περιβάλλον ΓΣΠ τις μορφομετρικές παραμέτρους της υδρολογικής λεκάνης αλλά και του υδρογραφικού δικτύου. 
  3. Να εκπονεί ολοκληρωμένες υδρολογικές μελέτες.
  4. Να δημιουργεί μοντέλα απορροής αλλά και πλημμυρικών φαινομένων σε περιβάλλον ΓΣΠ.
Συνολικά ο φοιτητής με την επιτυχή ολοκλήρωση του εξαμήνου θα μπορεί να αποδεικνύει τη γνώση του σε θέματα υδρολογίας και ταυτόχρονα χρησιμοποιώντας δεδομένα τηλεπισκόπησης και την τεχνολογία των ΓΣΠ να επιλύει υδρολογικά προβλήματα, να συντάσσει αυτόνομα ολοκληρωμένες υδρολογικές μελέτες και να παράγει θεματικούς χάρτες για τη διάχυση της πληροφορίας στο ευρύ κοινό ή στις αρμόδιες υπηρεσίες. 
Γενικές Ικανότητες
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον 
Περιεχόμενο μαθήματος

Το μάθημα είναι οργανωμένο σε τέσσερις κύκλους διδασκαλίας όπως περιγράφονται στη συνέχεια. 

  • Υδρολογικός κύκλος, Υδρολογικό Ισοζύγιο, Ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, Εξατμισοδιαπνοή, Επιφανειακή απορροή, Διήθηση.
  • Στατιστική επεξεργασία των βροχομετρικών παρατηρήσεων.
  • Εκτίμηση του όγκου ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων υδρολογικής λεκάνης (μέθοδος του μέσου όρου ύψους βροχής, μέθοδος Thiessen, μέθοδος ισοϋέτιων).
  • Εκτίμηση της εξάτμισης-διαπνοής, (μέθοδος Τhornthwaite, μέθοδος TURC, μέθοδος Burdon-Papakis, μέθοδος Coutagne).
  • Χωρική Ανάλυση και μέθοδοι χωρικής παρεμβολής
  • Χρήση της χωρικής παρεμβολής στην Υδρολογία
  • Ψηφιακά Μοντέλα Επιφανείας.
  • Μέθοδοι δημιουργίας Ψηφιακών Μοντέλων Επιφανείας
  • Εξαγωγή υδρολογικών λεκανών και υδρογραφικών δικτύων από ψηφιακά Ψηφιακά μοντέλα επιφανείας.
  • Υδρολογική και ποσοτική ανάλυση λεκάνης.
  • Αρίθμηση κλάδων υδρογραφικού δικτύου κατά Sthrahler και Shreve.
  • Νόμοι του Horton.
  • Υπολογισμός μορφομετρικών παραμέτρων λεκάνης και μορφομετρικών παραμέτρων υδρογραφικών δικτύων.
  • Θερμικά δεδομένα τηλεπισκόπησης
  • Πολυφασματικά δεδομένα τηλεπισκόπησης
  • Εκτίμηση της εξατμισοδιαπνοής με θερμικά και πολυφασματικά δεδομένα Τηλεπισκόπησης.
  • Δημιουργία μοντέλου απορροής σε περιβάλλον ΓΣΠ.
  • Εκτίμηση πλημμυρικού κινδύνου σε περιβάλλον ΓΣΠ.
Τρόπος παράδοσης  Παραδόσεις με χρήση παρουσιάσεων με PowerPoint. 
Χρήση τεχνολογιών πληροφορίας & επικοινωνιών  Εργαστήρια με χρήση εξειδικευμένων λογισμικών Γεωγραφικών συστημάτων Πληροφοριών (ESRI, ARCGIS) και ψηφιακής επεξεργασίας εικόνας (ERDAS IMAGINE) στο υπολογιστικό κέντρο του τμήματος.  Εκπαίδευση των φοιτητών στη χρήση GPS στο πεδίο.
Οργάνωση διδασκαλίας  
Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
 Διαλέξεις Θεωρίας 2X13 = 26 
 Εργαστηριακές ασκήσεις Υδρολογίας  1X13 = 13
 Συγγραφή αναφορών εργαστηριακών ασκήσεων 1X13 = 13
 Μελέτη 48
 Σύνολο μαθήματος  100
 Αξιολόγηση φοιτητών
  • Γραπτή εξέταση (70%)
  • Γραπτές αναφορές για κάθε εργαστηριακή άσκηση (30%)
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
  1. "Υδρολογία με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και δεδομένων Τηλεπισκόπησης ", Λαμπράκης, Νικολακόπουλος, Κατσάνου, Εκδόσεις Κάλλιπος 2015, σελ. 225.
  2. "Τεχνική υδρολογία επιφανειακών υδάτων", Δ. Παπαμιχαήλ, Εκδόσεις Γιαχούδη, Θεσσαλονίκη 2004.