Το μάθημα δίνει την πρακτική γνώση που σχετίζεται με την αναγνώριση και περιγραφή των τεχνικογεωλογικών και γεωτεχνικών συνθηκών που οριοθετούν και καθορίζουν το σχεδιασμό των έργων υποδομής και την «εναρμόνισή» τους με το περιβάλλον. Εξοικειώνει τους φοιτητές με τις βασικές έννοιες και μεθοδολογίες της Τεχνικής Γεωλογίας και της Γεωλογίας Τεχνικών Έργων που εφαρμόζονται στο σχεδιασμό και κατασκευή των έργων υποδομής. Παρουσιάζει σε πραγματικό χρόνο τις μεθόδους κατασκευής των έργων (διάνοιξη, αντιστήριξη, αποστράγγιση, στεγανοποίηση  κ.λπ.). Επίσης το μάθημα παρέχει στους φοιτητές γνώσεις που σχετίζονται με την παρουσία του καρστ σε ανθρακικά πετρώματα και την ανάπτυξη υδροφόρων σε αυτά. Γίνεται κατανοητή η διαφοροποίηση μεταξύ των υδροφόρων στρωμάτων στα πορώδη μέσα και των υδροφόρων στα καρστικά μέσα, καθώς και ο ρόλος των πηγών σε ένα υδρογεωλογικό σύστημα. Γίνεται κατανοητή η έννοια της διαχείρισης των υδατικών πόρων και ο ρόλος των φραγμάτων σε αυτή. Οι φοιτητές εξοικειώνονται με τις βασικές μεθοδολογίες της Υδρογεωλογίας που εφαρμόζονται στην πραγματοποίηση υδρογεωλογικών, περιβαλλοντικών και διαχειριστικών μελετών..

Ο φοιτητής κατέχει νοητικές και πρακτικές δεξιότητες και έχει τη δυνατότητα:

• Εφαρμογής γνώσεων και δημιουργικής σκέψης για την επίλυση προβλημάτων και την πραγματοποίηση τεχνικών επιλογών σε κρίσιμα θέματα μελέτης και κατασκευής τεχνικών έργων (προστασία πρανών, υποστήριξη σηράγγων, στεγανοποίηση φραγμάτων κ.λπ.)
• Αναγνώρισης των βέλτιστων λύσεων κατασκευής με τεχνικοοικονομικά κριτήρια
• Εφαρμογής γνώσεων και δημιουργικής σκέψης για την επίλυση υδρογεωλογικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων καθώς και προβλημάτων που σχετίζονται με τη  διαχείριση υδατικών πόρων.
• Επίσης ο φοιτητής έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί σε εργασιακό περιβάλλον πεδίου:
• με επάρκεια στη διεπιστημονικότητα που απαιτούν τα τεχνικά έργα (μελέτη - κατασκευή)
• με επάρκεια στη διεπιστημονικότητα που απαιτούν οι υδρογεωλογικές, περιβαλλοντικές και διαχειριστικές μελέτες με υπευθυνότητα και αξιοπιστία στην περίπτωση αυτόνομης απασχόλησης

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών
• Λήψη αποφάσεων
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον 

Το μάθημα περιλαμβάνει εργασίες πεδίου-εξάσκησης στα θεματικά πεδία της Τεχνικής Γεωλογίας & έργων υποδομής και της Εφαρμοσμένης & Περιβαλλοντικής Υδρογεωλογίας. Για τον σκοπό αυτό πραγματοποιούνται δύο προκαταρκτικές διαλέξεις για την προετοιμασία των φοιτητών,  τέσσερις ημέρες εργασιών πεδίου (δύο για κάθε θεματικό πεδίο) και συγγραφή των αντίστοιχων τεχνικών εκθέσεων εκ μέρους των φοιτητών, με τα αποτελέσματα των εργασιών πεδίου, οι οποίες αξιολογούνται και βαθμολογούνται.

Οι Εργασίες Πεδίου περιλαμβάνουν δύο (2) ημέρες εξάσκησης στο θεματικό πεδίο «Τεχνική Γεωλογία & έργα υποδομής» για την κατανόηση των τεχνικών εφαρμογών των υποχρεωτικών μαθημάτων Τεχνικής Γεωλογίας και Γεωλογίας Τεχνικών Έργων και δύο (2) ημέρες εξάσκησης στο θεματικό πεδίο «Εφαρμοσμένη και Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία», για την κατανόηση των τεχνικών εφαρμογών του υποχρεωτικού μαθήματος της Υδρογεωλογίας.

Το περιεχόμενο των δύο (2) ημερών στο θεματικό πεδίο «Τεχνική Γεωλογία & έργα υποδομής» περιλαμβάνει:

• Περιγραφή της θεμελίωσης του τεχνικού έργου της Γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου
• Ανάλυση του σχεδιασμού των έργων ανάσχεσης βραχοπτώσεων και συγκράτησης κατολισθήσεων στην Ε.Ο. Αντιρίου – Ιωαννίνων
• Περιγραφή του τρόπου κατασκευής μεγάλων χωμάτινων φραγμάτων με αργιλικό πυρήνα θεμελιωμένων στο φλύσχη της Ιόνιας ζώνης: Φράγμα Καστρακίου και Στράτου στο κάτω τμήμα του ποταμού Αχελώου και φράγμα Πουρναρίου στον ποταμό Άραχθο.
• Περιγραφή του τρόπου κατασκευής σημαντικών έργων σε έντονα αποδομημένους και χαμηλής ποιότητας γεωλογικούς σχηματισμούς στα όρια της επώθησης της Πίνδου με την υποκείμενη Ιόνια ζώνη: Φράγμα και σύμπλεγμα υπόγειων τεχνικών έργων (σηράγγων, υπόγειων ανοιγμάτων, φρεάτων) στον ποταμό Μετσοβίτικο Ηπείρου
• Περιγραφή του τρόπου κατασκευής τεχνικών έργων στην Εγνατία Οδό (κοιλαδογέφυρες, οπλισμένα επιχώματα)
• Ανάλυση του σχεδιασμού των έργων αντιμετώπισης κατολισθήσεων και  αποκατάστασης πρανών στην Εγνατία Οδό
• Το περιεχόμενο των δύο (2) ημερών στο θεματικό πεδίο «Εφαρμοσμένη και Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία» περιλαμβάνει:
• Περιγραφή της δημιουργίας και λειτουργίας των καρστικών συστημάτων της Δυτικής Ελλάδας (καρστικό σύστημα Λούρου).
• Περιγραφή του ρόλου των φραγμάτων Δυτικής Ελλάδος στη διαχείριση των υδάτων της περιοχής.
• Περιγραφή καρστικών δομών (πόλγη Φενεού) και καρστικών συστημάτων της Βόρειας Πελοποννήσου (καρστικό σύστημα Ζήρειας – Κεφαλαρίου).
• Περιγραφή λειτουργίας των  καρστικών πηγών Στυμφαλίας  και διαχείριση των υδάτων της περιοχής.
• Περιγραφή και επίδειξη του τρόπου δειγματοληψίας υδάτων από πηγές και γεωτρήσεις της περιοχής.
• Περιγραφή των υδροφόρων στρωμάτων του Αργολικού Πεδίου και των προβλημάτων ρύπανσης που παρουσιάζει.

• Γεωλογία Τεχνικών Έργων (2007). Γ. Κούκης, Ν. Σαμπατακάκης Εκδόσεις Παπασωτηρίου, σελ. 575.
• Τεχνική Γεωλογία (2002). Γ. Κούκης, Ν. Σαμπατακάκης Εκδόσεις Παπασωτηρίου, σελ. 514.
• Εφαρμογές της Τεχνικής Γεωλογίας και Γεωτεχνικής στα Τεχνικά Έργα (2015). Ν. Σαμπατακάκης, Γ. Κούκης, Ν. Δεπούντης. Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών, σελ. 131
• Engineering Geology. Principle and practice (2009). D.G. Price, Springer.
• Engineering Geology (2007). F.G. Bell. Second edition. B.H.
• Geotechnical and Geological Engineering. Springer
• Γ. Καλλέργης, 1999. Εφαρμοσμένη – Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία. Έκδοση Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Τόμος Α, Τόμος Β και Τόμος Γ.
• Γ. Σούλιος, 1996. Γενική Υδρογεωλογία. University Studio Press,Τόμοι Πρώτος,  Δεύτερος και Τρίτος
• Γ. Σούλιος (2011). Γενική Υδρογεωλογία - Τόμος Ε΄ - Καρστική υδρογεωλογία, Ισοτοπική υδρολογία - ιχνηθετήσεις, Γεωφυσικές διασκοπήσεις - τηλεπισκόπηση, Υδρογεωλογικά μοντέλα, Η υδρογεωλογία στα φράγματα, University Studio Press.
• -Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
• Bulletin of Engineering Geology and the Environment. Springer
• Engineering Geology. Elsevier.
• Geotechnical and Geological Engineering. Springer
• Environmental Earth Sciences, Springer Publishers;
• Environmental Monitoring and Assessment,  Springer Publishers

Το μάθημα αποτελεί βασικό εισαγωγικό μάθημα στην Κοιτασματογένεση των κύριων τύπων κοιτασμάτων μεταλλικών ορυκτών. Επίσης δίνονται εισαγωγικά στοιχεία οικονομικής γεωλογίας.

Τα Μαθησιακά αποτελέσματα συνίστανται:

• Γνώση των γεωλογικών χαρακτηριστικών των κοιτασμάτων μεταλλικών ορυκτών και κατανόησης του «περιγραφικού ή εμπειρικού προτύπου» κάθε τύπου κοιτάσματος.
• Ανάλυση του «περιγραφικού μοντέλου» με συνδυασμό μάκροπετρογραφικών, πετρολογικών, τεκτονικών και γεωχημικών χαρακτήρων, καθώς και οπτικής μικροσκοπίας. Εφαρμογή της ανάλυσης αυτής στην ταξινόμηση των κοιτασμάτων όσον αφορά στο «μεταλλογενετικό πρότυπο».
• Ικανότητα στην αξιολόγηση και ερμηνεία αποτελεσμάτων γεωλογικής εξερεύνησης, σύγκριση με γνωστά «μεταλλογενετικά πρότυπα» και σύνθεση των γεωλογικών δεδομένων με στόχο των εντοπισμό νέων κοιτασμάτων.

Επιλέξτε από τα προηγούμενα

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

• Κοιτασματολογία και η θεματολογία της
• Τα είδη των κοιτασμάτων και η γένεσή τους
• Κοιτάσματα στον Ελλαδικό και Διεθνή χώρο
• Μάκρο- και μίκροσκοπικά χαρακτηριστικά κυριότερων μεταλλικών ορυκτών

• Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (power point, pdf) και μαυροπίνακα.
• Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class.

Α. Γραπτή τελική εξέταση (60%) που περιλαμβάνει:

• Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
• Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
• Ερωτήσεις ανάπτυξης δοκιμίων
• Κατανόηση και ερμηνεία κοιτασματολογικών χαρτών/τομών
• Σχεδίαση κοιτασματολογικών χαρτών/τομών
• Επίλυση προβλημάτων δεδομένων γεωχημείας και οικονομικής γεωλογίας .

Β. Προφορική Εξέταση (10%) που περιλαμβάνει:

• Αναγνώριση μεταλλευμάτων
• Ανάπτυξη γενετικού μοντέλου κοιτασμάτων σε σχέση με ιστολογικά χαρακτηριστικά μεταλλευμάτων
• Ερμηνεία γεωλογικών – κοιτασματολογικών χαρτών.

Γ. Εργαστηριακή εξέταση (30%) που περιλαμβάνει:

• Αναγνώριση μέσω οπτικής μικροσκοπίας μεταλλικών ορυκτών
• Αναγνώριση μέσω οπτικής μικροσκοπίας ιστών μεταλλικών ορυκτών
• Κριτήρια αξιολόγησης:
• Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου πραγματοποιούνται δύο προσομοίωσεις των εργαστηριακών εξετάσεων.
• Οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα σε αυτοαξιολόγηση με υλικό Προόδου που δίνεται μέσω του eclass.

Ελληνική

1. Μελιδώνης, Ν., 1992. Γενική Κοιτασματολογία. ΟΕΔΒ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 516 σελ.
2. Σκαρπέλης, Ν., 2006. Εισαγωγή στην Κοιτασματολογία. ΕΚΠΑ, Αθήνα, 268 σελ.

Ξενόγλωσση

1. Robb, L., 2004. Introduction to ore-forming processes. ISBN: 978-0-632-06378-9, Wiley-Blackwell, 384 p.

Περιοδικά

1. Economic Geology Journal http://www.segweb.org/ 

Το μάθημα δίνει τη θεωρητική και αντικειμενική γνώση που σχετίζεται με την αναγνώριση και περιγραφή των τεχνικογεωλογικών συνθηκών που οριοθετούν και καθορίζουν το σχεδιασμό των τεχνικών έργων και την «εναρμόνισή» τους με το περιβάλλον. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην επιλογή και τον ασφαλή προσδιορισμό των πλέον «κρίσιμων» παραμέτρων που θα επηρεάσουν την κατασκευή και τη λειτουργικότητά τους.

Ο φοιτητής κατέχει νοητικές και πρακτικές δεξιότητες και έχει τη δυνατότητα:

• Αξιοποίησης τεχνογνωσίας για την εκτίμηση των φυσικών - μηχανικών παραμέτρων των βράχων (βραχώδους υλικού και βραχομάζας) μέσω εργαστηριακών και επιτόπου μεθοδολογιών και προσομοιώσεων (χρήση κατάλληλων μεθόδων, υλικών και οργάνων)
• Εφαρμογής γνώσεων και δημιουργικής σκέψης για την επίλυση προβλημάτων και την πραγματοποίηση τεχνικών επιλογών σε κρίσιμα θέματα μελέτης και κατασκευής τεχνικών έργων (προστασία πρανών, υποστήριξη σηράγγων, στεγανοποίηση φραγμάτων κ.λπ.)

 Επίσης ο φοιτητής στο εργασιακό περιβάλλον έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί:

• με επάρκεια στη διεπιστημονικότητα που απαιτούν τα τεχνικά έργα (μελέτη - κατασκευή)
• με υπευθυνότητα και αξιοπιστία στην περίπτωση αυτόνομης απασχόλησης

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Λήψη αποφάσεων
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον 

1. Μηχανική συμπεριφορά βραχομάζας: συστήματα ταξινόμησης βραχομάζας RMR και Q, γεωλογικός δείκτης αντοχής GSI. Εφαρμογές στην κατασκευή σηράγγων, πρανών και θεμελιώσεων τεχνικών έργων
2. Κατολισθήσεις: ονοματολογία και ταξινόμηση, παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωσή τους, μέτρα προστασίας και σταθεροποίησης
3. Φράγματα: ταξινόμηση, συναφή – συνοδά έργα, κριτήρια σχεδιασμού και επιλογής θέσης, τεχνικογεωλογικές απαιτήσεις κατασκευής, στεγανοποίηση ταμιευτήρα, ενόργανη παρακολούθηση
4. Υπόγεια έργα – σήραγγες: μεταβολή - κατανομή τάσεων κατά τη διάνοιξη, γεωλογικές συνθήκες και διάνοιξη, μηχανισμοί θραύσης και παραμόρφωσης περιβάλλουσας βραχομάζας, μέθοδοι κατασκευής και μέτρα υποστήριξης, μέθοδος ΝΑΤΜ και μέθοδος TBM.
5. Εργαστηριακές δοκιμές βραχωδών σχηματισμών (Βραχομηχανικής) σύμφωνα με τις πρότυπες προδιαγραφές  ASTM, ISRM και Ε103-84
6. Ασκήσεις πεδίου στην ταξινόμηση βραχομάζας για το σχεδιασμό υπόγειων τεχνικών έργων - επίσκεψη σε τεχνικά έργα.

• Χρήση Τεχνολογιών Πλήροφορίας και Επικοινωνίας (power point) στη διδασκαλία
• Ηλεκτρονική Παράδοση των Εργαστηριακών Ασκήσεων σε αρχεια pdf ατομικά σε κάθε φοιτητή, σε εβδομαδιαία βάση, δύο (2) ημέρες πριν την εκπαιδευτική διαδικασία, μετά από την αρχική εγγραφή του στην ιστοσελίδα του Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας με χρήση ατομικού κωδικού πρόσβασης.
• Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας και Διάχυση του εκπαιδευτικού υλικού μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας  e_class

Γλώσσα: Ελληνικά (Αγγλικά για Erasmus)

Ι) Αξιολόγηση Εργαστηριακών Ασκήσεων και Ασκήσεων Πεδίου (50%):

(α) Κάθε Εργαστηριακή Άσκηση παραδίδεται επιλυμένη την επόμενη εβδομάδα από την εκπαιδευτική της διαδικασία, διορθώνεται, βαθμολογείται και επιστρέφεται στο φοιτητή. Οι Ασκήσεις Πεδίου παραδίδονται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Υπολογίζεται ο μέσος όρος  όλων των ασκήσεων

(β) Γραπτή εξέταση που περιλαμβάνει την επίλυση εργαστηριακών ασκήσεων

Τελικός βαθμός εργαστηριακής αξιολόγησης (50%) = (α)*20% + (β)*30%

ΙΙ) Τελική Γραπτή Εξέταση Μαθήματος (50%):

1. Γεωλογία Τεχνικών Έργων (2007). Γ. Κούκης, Ν. Σαμπατακάκης Εκδόσεις Παπασωτηρίου, σελ. 575.
2. Engineering Geology. Principle and practice (2009). D.G. Price, Springer.
3. Engineering Geology (2007). F.G. Bell. Second edition. B.H.
4. Practical Rock Engineering. E. Hoek.  https://www.rocscience.com/documents/hoek/corner/Practical-Rock-Engineering-Full-Text.pdf

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

• Bulletin of Engineering Geology and the Environment. Springer
• Engineering Geology. Elsevier.
• Geotechnical and Geological Engineering. Springer

Το μάθημα απευθύνεται σε προπτυχιακούς φοιτητές που γνωρίζουν και κατανοούν τις βασικές γνώσεις της Γεωλογίας και της Τεκτονικής Γεωλογίας. Στόχος του μαθήματος είναι ο φοιτητής να αποκτήσει προχωρημένες γνώσεις και δεξιότητες σε θέματα που αφορούν στην κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών, τους μηχανισμούς που ελέγχουν τις κινήσεις αυτές καθώς και τις διεργασίες (π.χ. παραμόρφωση πετρωμάτων, μαγματισμός, μεταμόρφωση) που συνδέονται με τις κινήσεις αυτές

Ο φοιτητής με την επιτυχημένη ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι σε θέση:

• Να γνωρίζει και να κατανοεί τη δομή του εσωτερικού της γης
• Να γνωρίζει και να κατανοεί τη δομή και τις διαφοροποιήσεις του φλοιού της γης
• Να γνωρίζει και να κατανοεί τους τρόπους κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών
• Να γνωρίζει και να κατανοεί τις δυνάμεις και τους μηχανισμούς του ελέγχουν την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών
• Να γνωρίζει και να κατανοεί τις διεργασίες (π.χ. παραμόρφωση πετρωμάτων, μαγματισμός, μεταμόρφωση) που συνδέονται με την απόκλιση, σύγκλιση και σύγκρουση των λιθοσφαιρικών πλακών
• Να διαχωρίζει περιοχές του πλανήτη που έχουν σχηματιστεί λόγω κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών στην γεωλογική τους εξέλιξης από περιοχές που χαρακτηρίζονται από περιορισμένη κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών.
• Να κατανοεί τη σημασία της κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών στο σχηματισμός των οροσειρών.

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών,
• Αυτόνομη εργασία,
• Ομαδική εργασία,
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

Το περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει τα ακόλουθα κεφάλαια:

1. Ιστορική εξέλιξη των κλασσικών θεωριών για την ορογένεση
2. Η δομή του εσωτερικού της γης
3. Κύρια τεκτονικά χαρακτηριστικά της λιθόσφαιρας
4. Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών
5. Αποκλίνουσες λιθοσφαιρικές πλάκες και συντηρητικά περιθώρια
6. Συγκλίνοντα περιθώρια λιθοσφαρικών πλακών
7. Σύγκρουση λιθοσφαιρικών πλακών – ορογένεση
8. Δομή του ορογενούς

1. Παραδόσεις με χρήση παρουσιάσεων με power point.
2. Εργαστήρια με επίλυση δεκατριών προβλημάτων.
3. Σε περίπτωση που υπάρχουν διαθέσιμες πιστώσεις δύναται να πραγματοποιηθεί δυο ημέρες άσκησης υπαίθρου για την καλύτερη κατανόηση των δομικών στοιχείων και της παραμόρφωσης στα περιθώρια μικροπλακών στην Κεντρική Ελλάδα..

1. Κοκκάλας Σ. 2012. Γεωδυναμική. Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών
2. Frisch W, Meschede M., Blakey R., 2011. Plate Tectonics: Continental Drift and Mountain Building. Springer.