Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής πρέπει να έχει γνώση :

1. Της εισαγωγής στις νανογεωεπιστήμες,
2. Του διεπιστημονικού χαρακτήρα  και  των  βασικών περιβαλλοντικών  εφαρμογών  των νανογεωεπιστημών
3. Των κυριότερων μεθόδων  αναγνώρισης και χαρακτηρισμού  των  νανοσωματιδίων που αποτελούνται από ένα ή περισσότερα ορυκτά.

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής πρέπει να έχει αναπτύξει τις παρακάτω ικανότητες/προσόντα

1. Ικανότητα να παρουσιάζει τις γνώσεις και την αντίληψη των σημαντικών δεδομένων, αρχών και θεωριών των νανογεωεπιστημών
2. Την ικανότητα να εφαρμόζει αυτές τις γνώσεις στην επίλυση άγνωστων προβλημάτων
3. Ικανότητα να εφαρμόζει σωστά τη μεθοδολογία στην επίλυση άγνωστων προβλημάτων.
4. Εξειδίκευση που απαιτείται για επαγγελματική εξέλιξη.
5. Την ικανότητα να συνεργάζεται με άλλους στις αντιμετώπιση διεπιστημονικών προβλημάτων.

• Εισαγωγή στις νανογεωεπιστήμες.
• Εμφανίσεις και κατανομή νανοσωματιδίων στην ατμόσφαιρα, στους ωκεανούς, στα επιφανειακά ύδατα και τα εδάφη.
• Δομή, χημεία και ιδιότητες νανοκρυστάλλων ορυκτών.
• Φυσικές εμφανίσεις άμορφων νανοσωματιδίων.
• Επίδραση των νανοσωματιδίων που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα στο κλίμα και την ανθρώπινη υγεία.
• Νανοσωματίδια σε εδάφη και πετρώματα
• Επίδραση οργανικών μορίων και μικροοργανισμών στην αποσάθρωση των πετρωμάτων.
• Νανοσωματίδια πέρα από τη γη.
• Ο διεπιστημονικός  χαρακτήρας  των νανογεωεπιστημών.
• Οι πιο σημαντικές περιβαλλοντικές εφαρμογές των νανοσωματιδίων.
• Μέθοδοι αναγνώρισης και χαρακτηρισμού των νανογεωεπιστημών (XRD,  SEM,  DTA-TG,  FT-Raman,  Raman,  FTIR,  NMR).

1. Peter Baláž: Mechanochemistry in Nanoscience and Minerals Engineering, 2008. 413 σελ.

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

1. Nature Geoscience, Nature Nanotechnology, ACS Nano, ACS Applied Materials and Interfaces, Environmental Science-Nano, Applied Catalysis B: Environmental, Applied Clay Science.

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής πρέπει να έχει αναπτύξει τις παρακάτω ικανότητες / προσόντα :

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής 

Α. Γραπτή τελική εξέταση (20%) που περιλαμβάνει: Ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης.

1. Χατζηπαναγιώτου,Κ.Γ. (1985):Πετρογραφία Ι.Πανεπιστήμιο Πατρών.
2. Επιλεγμένες εργασίες ανάλογα με τη θεματική ενότητα από διεθνείς και ελληνικές μονογραφίες καθώς και άρθρα από επιστημονικά περιοδικά.

Η Άσκηση υπαίθρου VIII περιλαμβάνει δύο ημέρες (2 μονοήμερες ασκήσεις υπαίθρου) στα πλαίσια του μαθήματος «Κοιτασματολογία», και πέντε (5) ημέρες άσκησης υπαίθρου στα πλαίσια του μαθήματος «Γεωλογία Ελλάδος» ως Συνθετικής Άσκησης Υπαίθρου 4ου έτους

Το μάθημα απευθύνεται σε προπτυχιακούς φοιτητές που γνωρίζουν και κατανοούν σε ικανοποιητικό βαθμό τα αντικείμενα της Κοιτασματολογίας και της Γεωλογίας Ελλάδας ώστε να κατανοήσουν σειρά γεωλογικών εφαρμογών στις περιοχές όπου θα γίνουν οι ασκήσεις υπαίθρου. Στόχος του μαθήματος είναι ο φοιτητής να αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες στην αναγνώριση κοιτασμάτων και την εξοικείωση με τη γεωλογική διάρθρωση του Ελληνικού χώρου.

Οι εκπαιδευτικοί στόχοι της άσκησης αυτής είναι πολλαπλοί. Καθώς η άσκηση αυτή πραγματοποιείται κατά το 8ο εξάμηνο σπουδών, και αφού οι φοιτητές του τμήματος Γεωλογίας έχουν σχεδόν ολοκληρώσει το πρόγραμμα σπουδών τους και έχουν αποκομίσει γνώσεις και δεξιότητες πάνω στην επιστήμη της γεωλογίας καλούνται με τις ασκήσεις αυτές, να δουν και να ασκηθούν στο πεδίο σε πραγματικές συνθήκες και να εξετάσουν διαφορετικές περιπτώσεις αντικειμένων όλων των κύριων μαθημάτων του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Γεωλογίας όπως Γεωλογία Ελλάδας, Τεκτονική, Γεωδυναμική, Ιζηματολογία, Στρωματογραφία, Πετρογραφία, Ορυκτολογία, Πετρολογία, Κοιτασματολογία, Ενεργειακές Πρώτες Ύλες, Παλαιοντολογία, Υδρολογία, Υδρογεωλογία, Γεωμορφολογία, Παλαιοντολογία, Τεχνική Γεωλογία κ.ά.

Ο φοιτητής με την επιτυχημένη ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι σε θέση:

• Να γνωρίζει και να κατανοεί τα γεωλογικά περιβάλλοντα σε σχέση με την πιθανή παρουσία μεταλλοφόρων σωμάτων στον Ελληνικό χώρο
• Να γνωρίζει και να κατανοεί τις μεθόδους συλλογής γεωλογικών δεδομένων κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος
• Να εξοικειωθεί με τις διαδικασίες εξερεύνησης, εμπλουτισμού και επεξεργασίας μεταλλευμάτων
• Να αναγνωρίζει τη στρωματογραφική και την τεκτονοστρωματογραφική διάρθρωση των Ελληνίδων οροσειρών
• Να συντάσσει μια έκθεση κοιτασματολογικού περιεχομένου ή και γεωλογικής διάρθρωσης των Ελληνίδων Οροσειρών.
• Nα γνωρίσει μερικά από τα πιο σημαντικά απολιθώματα θηλαστικών και να μάθει για την εξελιξη των παλαιοπεριβαλλόντων των τελευταίων δέκα εκατομυρρίων ετών της βορειοδυτικής Ελλάδας
• Να μάθει για την εξέλιξη των παράκτιων μεταβατικών περιβαλλόντων της Δυτικής Ελλάδας
• Να γνωρίσει τα υδάτινα συστήματα, όπως λίμνες, λιμνο-θάλασσες και δελταϊκά περιβάλλοντα, καθώς και τα καρστικά συστήματα της Δυτικής Ελλάδος.
• Να κατανοήσει το ρόλο των καρστικών πηγών, καθώς και να αντιληφθεί την εφαρμογή των σχεδίων διαχείρισης του νερού αναφορικά με την ύδρευση και άρδευση των Περιοχών της άσκησης

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών,
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις,
• Αυτόνομη εργασία,
• Ομαδική εργασία,
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον,
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

1 ημέρα στη Μεταλλογενετική Επαρχία Παρνασσού – Βωξιτικά κοιτάσματα και μονάδες επεξεργασίας.

1 ημέρα στα Μεταλλεία Αγ. Ιωάννη, Εταιρείας «ΛΑΡΚΟ Α.Ε.» στην περιοχή του Κόκκινου, Ν. Βοιωτίας.

5ήμερη Συνθετική Άσκηση: στα πλαίσια της άσκησης αυτής οι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να δουν και να εξετάσουν από κοντά τα πετρώματα και τους σχηματισμούς σε επτά από τις έντεκα κύριες γεωτεκτονικές ενότητες του Ελληνικού χώρου, τηνΙόνια ενότητα, και τις ενότητες  Τριπόλεως,  Πίνδου, Πελαγονική, Αξιού, Περιροδοπική και Σερβομακεδονική, καλύπτοντας πολύ μεγάλο μέρος της Γεωλογίας του Ελληνικού χώρου. Επίσης επισκέπτονται παράκτια συστήματα όπως οι λιμνοθάλασσες του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού, οι εκβολές του Αχελώου ποταμού, καρστικές πηγές, εγγειοβελτιωτικά δίκτυα, πόλγες σαν υδρογεωλογικά και γεωμορφολογικά παραδείγματα. Επίσης μελετώνται οι επιφανειακές εμφανίσεις του Ηωκαίνου-Μειοκαίνου, αποθέσεων  βαθιάς θάλασσας στην λεκάνη προχώρας της Πίνδου και της Μεσοελληνικής αύλακας, όπου αναπτύσσονται  αποθέσεις δελταϊκών ριπιδίων και δελταϊκές αποθέσεις , από τα Γιάννενα μέχρι τα Γρεβενά και και  την Καλαμπάκα. Σημαντικό μέρος της άσκησης αποτελούν οι επισκέψεις σε μεταλλεία, ορυχεία, κοιτάσματα και μονάδες επεξεργασίας μεταλλικών και βιομηχανικών ορυκτών, καθώς και λιγνίτη, στις εγκαταστάσεις μερικών από τις μεγαλύτερες εξορυκτικές εταιρίες της Ελλάδας. Τέλος πραγματοποιούνται επισκέψεις σε παλαιοντολογικά μουσεία των περιοχών, όπου επιτυγχάνεται η γνωριμία με κάποια από τα πιο σημαντικά απολιθώματα του Ελληνικού χώρου.

Συνοπτικά οι εκπαιδευτικές ενότητες του μαθήματος περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Βασικές έννοιες αναγνώρισης και περιγραφής κοιτασμάτων στο πεδίο
• Ομαδοποιήσεις λιθολογιών με βάση κοιτασματολογικούς χαρακτήρες
• Μέθοδοι συλλογής δεδομένων στις Ελληνίδες Οροσειρές
• Κατασκευή γεωλογικών τομών
• Σύνθεση της στρωματογραφικής ή της τεκτονοστρωματογραφικής διάθρωσης
• Υδρολογικά – Υδρογεωλογικά περιβάλλοντα της Δυτικής Ελλάδος
• Υπαίθρια ιζηματολογικά χαρακτηριστικά σε σχέση με τη γεωλογία πετρελαίων
• Παλαιοντολογική υπαίθρια εργασία
• Σύνταξη έκθεσης.

Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση εκ μέρους των φοιτητών της συνεισφοράς της υδρογεωλογίας στη προστασία  του περιβάλλοντος και η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων για τη προστασία των υπόγειων νερών.

Ειδικότερα στοχεύει στο να εφοδιάσει τους φοιτητές με την απαραίτητη γνώση:

• Για τη κατανόηση της κίνησης του  υπόγειου νερού προς τα έργα υδροληψίας,
• Για τα είδη  των υδροφόρων  οριζόντων,και τη σχέση τους με τους διαφορετικούς γεωλογικούς σχηματισμούς
• Για τους  παράκτιους υδροφόρους ορίζοντες,
• Για τα ιαματικά αλλά και γενικότερα για τα υπόγεια νερά ειδικής σύστασης. 
• Επιπλέον οι φοιτητές με τη βοήθεια ενός συμβούλου-καθηγητή δρουν διαδοχικά ως δάσκαλοι και ως μαθητές, ερχόμενοι σε επαφή με διδακτικά προβλήματα.

• Η κίνηση του υπόγειου νερού προς τα έργα υδροληψίας. Μόνιμη και μη μόνιμη ροή, υπολογσμός των υδραυλικών παραμέτρων σε συνθήκες μόνιμης και μη μόνιμης ροής. Επίλυση Depuit, Theis και Jacob, συστοιχίες υδρογεωτρήσεων και αλληλεπίδραση τους, πρόβλεψη μελλοντικής πτώσης της στάθμης, χαρακτηριστικές απώλειες υδρογεωτρήσεων, απόδοση υδρογεώτρησης σχεδιασμός πεδίου υδρογεωτρήσεων, αξιοποίηση υπόγειου νερού.
• Ρύπανση των υδροφόρων οριζόντων, πηγές ρύπανσης, μηχανισμοί εισόδου και διάδοσης των ρυπαντών στους υδροφόρους , τεχνικές απορρύπανσης.
• Ρύπανση των υδροφόρων από τη διείσδυση της θάλασσας. Νόμος των Ghyben – Hesberg. Δομή της διεπιφάνειας γλυκού αλμυρού νερού. Προστασία των έργων υδροληψίας και της ποιότητας των παράκτιων νερών από τη διείσδυση της θάλασσας.
• Οι υδροφόροι των ανθρακικών πετρωμάτων. Διαφοροποιήσεις σε σχέση με τους υδροφόρους των κοκκωδών σχηματισμών.
• Υδροθερμικά φαινόμενα και γεωθερμικά ρευστά. Θερμομεταλλικά νερά. Ιαματικές πηγές. Ζώνες προστασίας.
• Χρήση των προγραμμάτων Excel, Surfer, Aquatest για την επεξεργασία των αντλήσεων.
• Διεύρυνση γνώσεων, ανάπτυξη δεξιοτήτων και διαμόρφωση θετικών στάσεων των φοιτητών σε σχέση με τη χρήση και την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ. Χρήση ερωτηματολογίου, με ερωτήσεις κλειστού και ανοικτού τύπου, όπου καταγράφηκαν οι απόψεις των φοιτητών που πήραν μέρος στις ΜΔ ασκήσεις ως δάσκαλοι και ως μαθητές.

1. Γ. Καλλέργης, 1999. Εφαρμοσμένη – Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία. Έκδοση Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Τόμος Α, Τόμος Β και Τόμος Γ.
2. Γ. Σούλιος, 1996. Γενική Υδρογεωλογία. University Studio Press,Τόμοι Πρώτος,  Δεύτερος και Τρίτος

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

1. Hydrogeology Journal, Springer
2. Journal of Hydrology, Elsevier