Το μάθημα απευθύνεται σε προπτυχιακούς φοιτητές που γνωρίζουν και κατανοούν σε κάποιο βαθμό τα αντικείμενα της Γεωλογίας. Στόχος του μαθήματος είναι ο φοιτητής να αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες στην κατασκευή γεωλογικού χάρτη.

• Ο φοιτητής με την επιτυχημένη ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι σε θέση:
• Να αναγνωρίζει και να ομαδοποιεί τα ιζηματογενή πετρώματα στην ύπαιθρο
• Να γνωρίζει και να κατανοεί τις μεθόδους συλλογής γεωλογικών δεδομένων στην ύπαιθρο
• Να αναγνωρίζει και τα καταγράφει τις κύριες ιζηματογενείς δομές των πετρωμάτων στην ύπαιθρο
• Να αναγνωρίζει και τα καταγράφει τις κύριες τεκτονικές δομές που παραμορφώνουν τα πετρώματα
• Να κατασκευάζει γεωλογικούς χάρτες σε περιοχές μικρής δυσκολίας
• Να αναλύει και να περιγράφει τον προσανατολισμό των ιζηματογενών και τεκτονικών δομών
• Να συνθέτει γεωλογικές τομές και καθώς και την στρωματογραφική διάθρωση της περιοχής με βάση τα στοιχεία που εμφανίζονται στο γεωλογικό χάρτη που κατασκεύασε.
• Να συντάσσει μια έκθεση γεωλογικού χάρτη.

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών,
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις,
• Αυτόνομη εργασία,
• Ομαδική εργασία,
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον,
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

• Το περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
• Χρήση του γεωλογικού εξοπλισμού στην ύπαιθρο
• Αναγνώριση πετρωμάτων και ομαδοποιήσεις λιθολογιών με βάση την κλίμακα χαρτογράφησης
• Υπαίθριες μετρήσεις των στρώσεων των πετρωμάτων και των τεκτονικών δομών
• Χαρτογράφησηγεωλογικών επαφώνστην ύπαιθρο
• Αποτύπωση και ανάλυση μεσοσκοπικών γεωλογικών τομών στην ύπαιθρο
• Σύνθεση της στρωματογραφικήςδιάθρωσης
• Σύνταξη έκθεσης γεωλογικού χάρτη

1. Κουκουβέλας, Ι., Κοκκάλας Σ., Ζυγούρη, Β. 2010. Γεωλογία και σεισμοί. Εκδόσεις Δίσιγμα, Θεσσαλονίκη.
2. Collinson, J.D., Thompson, D.B., 1989. Sedimentary structures, Unwin Hyman Publ., London.
3. Stow, D., 2005. Sedimentary rocks in the field. Manson Publishing Ltd., UK.
4. Lisle R., Brabham P., Barnes J. 2011. Basic geological mapping. John Wiley & Sons, Ltd.
5. Ξυπολιάς, Π. 2009. Αζιμουθιακέςπροβολέςστην Τεκτονική Γεωλογία. Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα.

Η Άσκηση υπαίθρου περιλαμβάνει  τρεις (3) ημέρες στο πλαίσια του μαθήματος «Πετρολογία Μαγματικών και Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων»

Στόχος των ασκήσεων είναι ο φοιτητής να κατανοήσει θέματα που διδάχτηκε στα προαπαιτούμενα μαθήματα, δηλαδή:

1. η εκπαίδευση των φοιτητών στην αναγνώριση μαγματικών και μεταμορφωμένων πετρωμάτων στην ύπαιθρο και στη συλλογή όλων εκείνων των χαρακτηριστικών που μπορούν να αναγνωρισθούν στην ύπαιθρο προκειμένου να εκφέρουν άποψη:

            α)  για την γεωτεκτονική θέση του κάθε γεωλογικού σχηματισμού και την σχέση του με τους υπερκείμενους και υποκείμενους αυτού σχηματισμούς.

            β) τις μεταμορφικές συνθήκες που οδήγησαν στον ορυκτολογικό τους μετασχηματισμό, και

            γ) τις μαγματικές διεργασίες οι οποίες οδήγησαν στο σχηματισμό των μαγματικών πετρωμάτων.

Ο μαθησιακός αυτό στόχος επιτυγχάνεται με ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα μέσω της εκ παραλλήλου παρατήρησης παρασκευασμάτων λεπτών τομών, τα οποία οι εκπαιδευόμενοι έχουν ήδη μελετήσει κατά την εργαστηριακή τους εξάσκηση στο πλαίσιο του αντικειμένου του μαθήματος στο εργαστήριο. Έτσι παρέχονται στους φοιτητές κατάλληλα παρασκευάσματα και φορητό πολωτικό μικροσκόπιο για την επί τόπου παρατήρησή τους και προσδιορισμό των ορυκτολογικών παραγενέσεων.

1. Πέραν των παραπάνω γίνεται προσπάθεια να αντιληφθούν οι εκπαιδευόμενοι ότι προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό και ακριβές αποτέλεσμα στην ερμηνεία των γεωλογικών χαρακτηριστικών μιας περιοχής μελέτης είναι απαραίτητη η σφαιρική χρήση των διαφόρων επιστημονικών πεδίων της γεωλογίας και η αλληλεπίδρασή τους. Για το λόγο αυτό πραγματοποιούνται επισκέψεις και θέσεων γεωλογικού ενδιαφέροντος που δεν συνδέονται άμεσα με το γνωστικό αντικείμενο του μαθήματος αλλά ευρύτερα με τη γεωλογία, όπως για παράδειγμα:

          α) το Σπήλαιο της Καστανιάς,

          β) το απολιθωμένο δάσος της Αγίας Μαρίνας και το ομόνυμο Γεωπάρκο και

          γ) το ορυχείου αιματίτη του Αγίου Ελισσαίου.

2. Τέλος η διενέργεια γραπτών εκθέσεων αναφοράς αλλά και διαδικτυακών ιστολογίων που καλούνται οι φοιτητές να παραδώσουν σε ομάδες των δύο ατόμων έχει διττό στόχο:

           α) την απόκτηση εμπειρίας των εκπαιδευμένων στην συγγραφή εκθέσεων στις οποίες θα πρέπει με επιστημονικό τρόπο να παραθέτουν τα στοιχεία που αποκόμισαν στην ύπαιθρο και με τη χρήση της κατάλληλης βιβλιογραφίας και των γνώσεων τους να τα ερμηνεύουν, και

          β) την εκπαίδευσή του στην συνεργασία με συναδέρφους τους ώστε να εμπλουτίζουν κατά το δυνατόν το τελικό αποτέλεσμα.

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση των απαραίτητων γεωλογικών εργαλείων (χάρτες, βιβλιογραφία, εκθέσεις κλπ)
  
• Εισαγωγή των φοιτητών στα βασικά θέματα της Γεωλογίας

Άσκηση υπαίθρου στη ΝΑ Πελοπόννησο (Ταΰγετος – Πάρνωνας – Νεάπολη Λακωνίας) –

1. Ασβεστόλιθοι Ζώνης Τριπόλεως
2. Ασβεστόλιθοι ζώνης Πίνδου
3. Φυλλιτική Χαλαζιτικής Σειρά
4. Σειρά Πλακωδών Ασβεστολίθων (Plattenkalk)
5. Στρώματα Τυρού
6. Καρστικό Σπήλαιο Καστανιάς
7. Γεωπάρκο Αγίας Μαρίνας
8.  Ορυχείο Αιματίτη Αγίου Ελισσαίου.

Ο οδηγός ασκήσεων υπαίθρου του Τμήματος Γεωλογίας

-Συναφή επιστημονικά άρθα:

1. Baltatzis and Katagas, 1984. The pumpellyite‐actinolite and contiguous facies in part of the Phyllite‐Quartzite series, central northern peloponnesus, greece. Journal of Metamorphic Geology, 2(4), 349-363. doi:10.1111/j.1525-1314.1984.tb00595.x
2. Brauer, R., Ittner, R. & Kowalczyk, G. 1980. Ergebnisse aus der 'Phyllit-Serie' SE-Lakoniens (Peloponnes. Griechenland). Neues Jahrbuch fur Geologie und Paldontologie Monatshefte, 1980, 129-132.
3. Doutsos, T., Koukouvelas, I., Poulimenos, G., Kokkalas, S., Xypolias, P., & Skourlis, K. (2000). An exhumation model of the south peloponnesus, greece. International Journal of Earth Sciences, 89(2), 350-365. Retrieved from scopus.com
4. Gerolymatos, 1994 Gerolymatos, I., 1994. Metamorphose und Tektonik der Phyllit- Quartzit-Serie und der Tyros Formation auf dem Peloponnes und Kythira, Berliner Geowiss. Abh., 164-161.
5. Pe-Piper, G., Panagos, A.G., Piper, D.J.W. and Kotopouli, K.N., 1982: The (?)Mid-Triassic volcanic rocks of Lakonia, Greece. Mag., 119, 77-85
6. Pe-Piper, G. and Kotopouli, K.N., 1981: Very low grade metamorphism of (?)Triassic volcanics west Hellenic Nappes, Southern Peloponnese, Greece. Geol. Soc. Am., 92, 1762-1806.
7. Theye, T., & Seidel, E. (1991). Petrology of low-grade high-pressure metapelites from the external hellenides (crete, peloponnese): A case study with attention to sodic minerals. European Journal of Mineralogy, 3(2), 343-366. doi:10.1127/ejm/3/2/0343
8. Theye, T., Seidel, E., & Vidal, O. (1992). Carpholite, sudoite, and chloritoid in low-grade high-pressure metapelites from crete and the peloponnese, greece. European Journal of Mineralogy, 4(3), 487-507.
9. Ι.Γ.Μ.Ε., 1990 Γεωλογικός χάρτης Ελλάδος. Φύλλο “Σπάρτη”, κλίμακας 1:50.000.

Ελληνικά

Στο τέλος των παραδόσεων οι φοιτητές θα:

1. κατανοήσουν τις αρχές εφαρμογής της ορυκτολογίας στην τεχνολογία μέσω της χρήσης των μη μεταλλικών ορυκτών και πετρωμάτων για την ανάπτυξη νέων υλικών με βάση τα ορυκτά, νέων προϊόντων  και νέων χρήσεων σύμφωνα με τις φυσικές και χημικές τους ιδιότητες, καθώς και την πληθώρα των εφαρμογών τους στην καθημερινή μας ζωή.
2. εξοικειωθούν με τις μεθόδους έρευνας για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση των Β.Ο.Π., αξιοποιώντας το σύνολο των γεωλογικών τους γνώσεων, που έχουν αποκτήσει κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.
3. κατανοήσουν τις δυνατότητες που προσφέρει η αξιοποίηση των Β.Ο.Π. στην εθνική οικονομική ανάπτυξη, καθώς και η σημασία τους στην παγκόσμια οικονομία.

Στο τέλος των παραδόσεων ο φοιτητής θα έχει επιπλέον αναπτύξει τις ακόλουθες δεξιότητες:

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία

Θεωρία

1. Ανάλυση κοινών και εξειδικευμένων βιομηχανικών ορυκτών και πετρώματων και οι χρήσεις τους (ορυκτολογία, ορυκτοχημεία, περιβάλλοντα σχηματισμού, ταξινομήσεις, ιδιότητες, χρήσεις)
2. Περιγραφή του τρόπου παραγωγής υλικών που χρησιμοποιούνται στην βιομηχανία, όπως: δομικών υλικών, μονωτικών υλικών, άμμων χυτηρίων, υαλουργίας, κεραμικής, λειαντικής, προσθετικών/ πληρωτικών υλικών, φίλτρων διήθησης, χρωστικών, λιπασμάτων, αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων, τσιμέντου, αλουμινίου.
3. Εμφανίσεις βιομηχανικών ορυκτών στον Ελλαδικό χώρο.
4. Ιδιαίτερη μνεία σχετικά με την νήσο Μήλο και Γυαλί.
5. Προσφορά των βιομηχανικών ορυκτών και πετρωμάτων στην Εθνική οικονομία και δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης.
6. Προσφορά των βιομηχανικών ορυκτών στην Παγκόσμια οικονομία.

Εργαστηριακές Ασκήσεις

1. Βιομηχανικά ορυκτά στην καθημερινή μας ζωή.
2. Βιομηχανικά ορυκτά σαν δομικοί λίθοι
3. Εντοπισμός γεωλογικών σχηματισμών κατάλληλων για βιομηχανική εκμετάλλευση
4. Περιορισμοί θέσης ανοικτής εκμετάλλευσης βιομηχανικών ορυκτών και πετρωμάτων. Οικονομοτεχνικοί παράμετροι.
5. Εργαστηριακή μελέτη εξαμήνου

Θεωρία:

1. Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
2. Επικοινωνία με τη χρήση της πλατφόρμας e-class.
3. Ψηφιακή διάθεση όλων των διαλέξεων και των εργαστηριακών ασκήσεων

Εργαστηριακή άσκηση:

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική

Ι. Θεωρία (60% της συνολικής βαθμολογίας)

Τελική Εξέταση: γραπτή, διαβαθμισμένης δυσκολίας, που μπορεί να περιλαμβάνει Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Προβλήματα-ασκήσεις

ΙΙ. Εργαστήριο (40% της συνολικής βαθμολογίας)

Ομαδική Εργαστηριακή Μελέτη-Έκθεση σχετικά με βιομηχανικά προϊόντα του εμπορίου, είτε γνωστές βιομηχανικές ορυκτές πρώτες ύλες που ανατίθενται προς μελέτη στους φοιτητές, με σκοπό να αναγνωρίσουν τις ορυκτές πρώτες ύλες που έχουν χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή τους μέσω χρήσης των αναλυτικών μεθόδων που προσφέρονται (περιθλασιμετρία ακτίνων Χ) και να αναζητήσουν στη βιβλιογραφία πιθανές άλλες βιομηχανικές χρήσεις τους.

Η ποσόστωση της βαθμολογία ισχύει μόνο στην περίπτωση που ο φοιτητής εξασφαλίζει το βαθμό βάσης ‘5’ στην τελική γραπτή εξέταση.

Βαθμολογική κλίμακα: 1 έως 10. Ελάχιστος βαθμός επιτυχίας: 5.

Βαθμοί <3 αντιστοιχούν σε βαθμό ECTS F.

Βαθμός 4 αντιστοιχεί σε βαθμό ECTS FX.

Για τους επιτυχημένους βαθμούς υπάρχει η εξής αντιστοιχία:

1. Εφαρμοσμένη Πετρολογία – Βιομηχανικά Ορυκτά”, από Α. Κατερινόπουλο και Μ. Σταματάκη, Εκδ. Παν/μίου Αθηνών, 2005
2. Ορυκτός Πλούτος της Ελλάδος”, Α. Τσιραμπίδης, Εκδόσεις Γιαχούδη, 2005
3. Industrial Minerals and their uses”, P.A. Ciullo, 1996, Elsevier
4. Introduction to industrial minerals”, D.A.C. Manning, 1995, Chapman & Hall, 1995

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

1. Minerals (Open Source Journal)
2. Industrial minerals

Το μάθημα προσφέρει την απόκτηση θεμελιωδών γνώσεων Τεχνικής Σεισμολογίας και βοηθά τον φοιτητή να κατανοήσει έννοιες της Τεχνικής Σεισμολογίας, όπως η σεισμική επικινδυνότητα, ο σεισμικός κίνδυνος, η εδαφική απόκριση κα.

Γνώσεις

• Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση των μεθόδων μέσω των οποίων η Σεισμολογία συμβάλει στην έρευνα και στη μείωση των επιπτώσεων των σεισμών στο δομημένο περιβάλλον.
• Μέσω του μαθήματος οι φοιτητές εμβαθύνουν τη γνώση τους σχετικά με τις σύγχρονες τεχνικές και μεθοδολογίες με τις οποίες η σεισμολογική έρευνα βρίσκει εφαρμογή στους τομείς του αντισεισμικού σχεδιασμού, της πρόληψης και της ελαχιστοποίησης των επιπτώσεων στο δομημένο περιβάλλον και τις κατασκευές ειδικού ενδιαφέροντος.

Δεξιότητες

• Εφαρμογή των γνώσεων στην κατανόηση/επίλυση προβλημάτων τεχνικής σεισμολογίας
• Εφαρμογή των γνώσεων στην επιλογή της κατάλληλης μεθόδου ή συνδυασμού μεθόδων
• Βασικές δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων τεχνικής σεισμολογίας μέσω ανάλυσης δεδομένων.

Ικανότητες

• Ικανότητα να ερμηνεύει πειραματικά δεδομένα και να αναγνωρίζει προβλήματα
• Ικανότητα να εφαρμόζει τη γνώση και κατανόηση των ουσιωδών εννοιών, αρχών και θεωριών της Τεχνικής Σεισμολογίας, στην επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με αυτό το αντικείμενο
• Ικανότητα να αλληλοεπιδρά με άλλους φοιτητές στην επίλυση προβλημάτων Τεχνικής Σεισμολογίας
• Ικανότητα για ομαδική εργασία

• Οι γενικές ικανότητες που θα πρέπει να έχει αποκτήσει ο φοιτητής/φοιτήτρια στα πλαίσια του μαθήματος είναι:
• Ικανότητα μετατροπής της θεωρίας σε πράξη.
• Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων 
• Ικανότητα αναζήτησης, ανάλυσης και σύνθεσης δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών
• Δυνατότητα συνεργασίας σε επίπεδο ομάδας

1. Εισαγωγή, ιστορική αναδρομή της εξέλιξης της Τεχνικής Σεισμολογίας
2. Σεισμική ένταση
3. Επιταχυνσιογράφοι και επιταχυνσιόμετρα. Επεξεργασία καταγραφών
4. Στατιστική ανάλυση σεισμικότητας
5. Σεισμική επικινδυνότητα.
6. Τρωτότητα. Σεισμικός Κίνδυνος.
7. Φάσματα απόκρισης, φάσματα Fourier
8. Φασματική ταχύτητα και επιτάχυνση.
9. Νόμοι εξασθένησης.
10. Φάσματα σχεδιασμού.
11. Προσδιορισμός γεωτεχνικών παραμέτρων με τη βοήθεια σεισμικών παραμέτρων.
12. Μικροζωνικές μελέτες.
13. Επίδραση των τοπικών γεωλογικών συνθηκών στα σεισμικά κύματα.
14. Σεισμικές κατολισθήσεις.

Εργαστηριακές ασκήσεις σε θέματα: Στατιστικής σεισμολογίας, μικροζωνικών μελετών (καταγραφές εδαφικών κινήσεων, μελέτη μικροδονήσεων), σεισμικής επικινδυνότητας, εδαφικών επιταχύνσεων, μελέτης σεισμικών σεναρίων.

Διαλέξεις στην αίθουσα διδασκαλίας και εργαστηριακές ασκήσεις στην αίθουσα υπολογιστών του Υπολογιστικού Κέντρου με χρήση εξειδικευμένων προγραμμάτων

• Χρήση Τ.Π.Ε. σε όλα τα επίπεδα του μαθήματος, στη διδασκαλία, στα εργαστήρια και την επικοινωνία με τους φοιτητές.
• Χρήση εξειδικευμένων λογισμικών για την επεξεργασία και ερμηνεία σεισμολογικών δεδομένων
• Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class
• Επικοινωνία με τους φοιτητές μέσω email και e-class 

• Γραπτή τελική εξέταση, που μπορεί να περιλαμβάνει:
• Ερωτήσεις ανάπτυξης θεμάτων
• Συγκριτική αξιολόγηση στοιχείων θεωρίας
• Επίλυση προβλημάτων από επιλεγμένες εργαστηριακές ασκήσεις

1. Τσελέντης Άκης, Σύγχρονη Σεισμολογία, Α’&Β’ τόμος, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, 1997.
2. Παπαζάχος Βασίλειος Κ., Καρακαΐσης Γιώργος Φ., Χατζηδημητρίου Παναγιώτης Μ., Εισαγωγή στη Σεισμολογία, Εκδόσεις ΖΗΤΗ, 2005.
3. Kramer, S.L. Geotechnical Earthquake Engineering, Prentice Hall, 1996.